W wyremontowanym budynku kętrzyńskiego dworca kolejowego, prezentowana jest stała wystawa stała „Kętrzyn. Miasto na kolejowym szlaku”, przygotowana przez Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego. Zapraszamy.
Szybki rozwój kolei w połowie XIX objął również tereny ówczesnych Prus Wschodnich. Pierwszy odcinek linii kolejowej na tym terenie, łączący Malbork z Braniewem, powstał w 1852 r. Rok później połączenie przedłużono do Królewca. Już w 1857 r. można było dojechać pociągiem z Królewca do Berlina, a od 1860 r. do granicy z Rosją.
Dalsza rozbudowa sieci połączeń nastąpiła w wyniku powstania w 1863 r. w Królewcu Towarzystwa Wschodniopruskiej Kolei Południowej. W ramach tego projektu powstały nowe połączenia od Piławy, przez Królewiec, Bartoszyce, Kętrzyn do Prostek, które w założeniach miały łączyć Morze Bałtyckie z Morzem Czarnym. Według większości źródeł uroczyste otwarcie linii kolejowej w Kętrzynie wraz z dworcem nastąpiło 1 listopada 1867 r., lecz pierwszy uroczysty przejazd mieszkańców miasta odbył się w niedzielę 20 października. Pierwotne projekty zakładały budowę linii kolejowej na południe od miasta, z dworcem kolejowym na ówczesnym Przedmieściu Wola. W związku z trudnościami uregulowania własności działek, linię kolejową poprowadzono trudniejszą i bardziej kosztowną do budowy trasą – doliną rzeki Guber. Dworzec usytuowano na terenie domeny królewskiej, na wschód od miasta. Budowa dworca przyczyniła się do szybkiego rozwoju tej części miasta. Wzdłuż obecnej ulicy Dworcowej powstały liczne składy i magazyny, bank oraz hotele.
W wyniku stale rosnącego zapotrzebowania na rozwój połączeń komunikacyjnych, w 1895r. samorządy powiatu mrągowskiego i kętrzyńskiego opracowały plan budowy lokalnych linii tzw. „małych” kolei. W 1898 r. uruchomiono pierwsze połączenia kolejki wąskotorowej do Barcian i dalej do Skandławek, do Srokowa, do Mrągowa z odgałęzieniem Sławkowo-Salpik. Po otwarciu połączeń do Rynu (1903), Nordenburga (1916) i Gierdaw (1917) łączna długość linii Rastemborskiej Kolejki Wąskotorowej osiągnęła 122, 28 km. Linie kolejki wąskotorowej posiadały swój oddzielny budynek dworca, usytuowany dalej w kierunku wschodnim, poza budynkiem głównym dworca kolei państwowej. Ostatnie połączenia kolejki wąskotorowej na trasie Sławkowo-Mrągowo zamknięte zostały w roku 1966 a na trasie Kętrzyn-Ryn w roku 1971.
