Prezentowana wystawa jest wynikiem konkursu litewskich artystów ludowych o nagrodę im. Moniki Bičiūnienė(1910 – 2009), litewskiej malarki naiwnej. Organizatorami konkursu są Wileńska Wspólnota Stowarzyszenia Litewskich Twórców Ludowych oraz Wspólnota Artystów Ludowych Wileńszczyzny. Celem konkursu jest nie tylko uczczenie pamięci artystki, ale także ukazanie najnowszych tendencji w sztuce naiwnej Litwy. Główną instytucją wspierająca i sponsorującą wydarzenie jest litewskie Ministerstwo Kultury i Fundusz Wsparcia Kultury.
Pierwsza wystawa prac konkursowych odbyła się w roku 2010 z okazji setnej rocznicy urodzin malarki. Wzięło w niej udział 43 autorów z Birży, Koszedar, Kowna, Kupiszek, Rakiszek, Szyrwint, Święcian, Taurogów, Uciany, Wilna. W 2012 roku w konkursie wzięło udział 48 malarzy z rejonów ignalińskiego, koszedarskiego, koweńskiego, kupiszeckiego, preńskiego, rakiszeckiego, szyłokarczemskiego, szyrwinckiego, tauroskiego, wiłkomirskiego, uciańskiego, jezioroskiego, wileńskiego oraz z miast Kowna i Wilna. Artyści biorący udział w konkursie to osoby w różnym wieku i różnych zawodów, które najczęściej swoje dziecięce pasje malarskie zrealizowały w późniejszym wieku, często dopiero na emeryturze. W większości są członkami Stowarzyszenia Litewskich Twórców Ludowych. Ich prace znajdują się w litewskich muzeach, a także w prywatnych kolekcjach na Litwie i za granicą. Krąg litewskich malarzy prymitywistów powiększa się. Organizatorzy mają nadzieję, że wystawa, która powoli staje się tradycją, będzie odkrywać nowych autorów i że w postmodernistycznym, zglobalizowanym XXI wieku sztuka prymitywna pozostanie żywa.
Tematyka prac konkursowych jest różnorodna. Tytuły prac świadczą, że w wyobraźni wielu artystów wciąż żywe są obrazy tradycyjnej litewskiej wsi, wiejskie prace i zwyczaje. Na wystawie prezentowana jest rzeźba i obrazy malowane różnymi technikami.
Sztuka naiwna (prymitywizm) to dzieła tworzone przez artystów nieprofesjonalnych, samouków, artystów tworzących z potrzeby serca. Określenie sztuki prymitywnej powstało w końcu XIX wieku. Obrazy „prymitywne” przypominają często malunki dzieci, charakteryzują się deformacją przestrzeni i perspektywy lub jej brakiem, skrajnie subiektywnym punktem widzenia, prostymi technikami,często olbrzymim przywiązaniem do szczegółu. Dzieła te są niezwykle dekoracyjne, pulsują naiwną szczerością i spontanicznością. często mają wyraźne, jaskrawe kolory. Do najbardziej znanych prymitywistów zalicza się francuskiego artystę Henri Rousseau, a w Polsce Nikifora Krynickiego i Tadeusza Ociepkę.
Wystawa dzieł pokonkursowych ze zbiorów Muzeum Narodowego w Wilnie po raz pierwszy sprowadzona została do Polski w 2012 r. w wyniku wspólnego działania Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Ambasady Republiki Litewskiej w Polsce. Dotychczas wystawa eksponowana była w olsztyńskiej Filharmonii i w Muzeum w Mrągowie.
Informację opracowano na podstawie wprowadzenia do wystawy autorstwa RAMUTĖ KRAUJALIENĖ, przewodniczącej wileńskich wspólnot Artystów Ludowych Wileńszczyzny i Stowarzyszenia Litewskich Twórców Ludowych.
IMW
